โครงการเฉลิมพระเกียรติ
ศาสตราจารย์ ดร. สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี

ความสำคัญและที่มาของโครงการ

ด้วยน้ำพระทัยที่ทรงเปี่ยมไปด้วยพระเมตตาและพระกรุณาธิคุณใน ศาสตราจารย์ ดร. สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี ทำให้ประชาชนชาวไทยได้รับโอกาสและคุณประโยชน์อย่างยิ่งจากพระกรณียกิจและโครงการต่างๆในพระดำริ กอปรกับทรงมีพระปรีชาสามารถทั้งทางด้านวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม พิษวิทยา ด้านการแพทย์และสาธารณสุข ด้านการศึกษาวิจัยและวิชาการทำให้เกิดมีโครงการต่างๆ ที่เป็นไปเพื่อการพัฒนาและยกระดับคุณภาพชีวิตของพสกนิกรชาวไทย และในโอกาสที่ทรงเจริญพระชนมายุครบ 5 รอบ 4 กรกฎาคม 2560 เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ และน้อมสำนึกในพระกรุณาธิคุณ ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ ร่วมกับ 6 สถาบันการแพทย์การศึกษาชั้นนำ ได้แก่ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ศูนย์พันธุวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี จึงได้ร่วมกันจัดทำโครงการเฉลิมพระเกียรติ “โครงการตรวจคัดกรองสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ครบวงจรในคนไทย”

อัลไซเมอร์เป็นสาเหตุหลักของโรคสมองเสื่อมซึ่งพบมากขึ้นเรื่อยๆในคนอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไปโดยในประเทศไทยมีผู้ป่วยอัลไซเมอร์ไม่ต่ำกว่า 600,000 ราย และมีผู้ป่วยรายใหม่ประมาณ 100,000 รายต่อปี ผู้มีอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไปจะเป็นอัลไซเมอร์ประมาณ 5-8 % และเมื่ออายุ 80 ปีขึ้นไปจะพบประมาณ 50% ดังนั้นปัญหาภาวะสมองเสื่อมในกลุ่มผู้สูงอายุจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องเร่งดำเนินการคัดกรองเพื่อเตรียมความพร้อมให้รับมือกับโรคได้

โครงการตรวจคัดกรองสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ครบวงจรนี้ให้ความสำคัญต่อปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคอัลไซเมอร์ทั้งในด้านพันธุกรรม และด้านองค์ความรู้เพื่อการพัฒนาการชะลอโรค โดยตรวจวินิจฉัยให้กับประชาชนคนไทยอายุระหว่าง 55-85 ปี ซึ่งจัดเป็นกลุ่มเสี่ยงก่อนที่จะมีอาการ และกลุ่มที่มีอาการแล้วของโรคสมองเสื่อมโดยเฉพาะอัลไซเมอร์ รวมทั้งสามารถบอกแนวโน้มความรุนแรงของโรคว่ามีมากน้อยเพียงใด ในขณะเดียวกันก็จะมีการตรวจเพื่อค้นหาปัจจัยต่างๆ เช่น อาหาร หรือปัจจัยทางพันธุกรรมที่มีผลในการชะลอโรคสมองเสื่อม และประเมินการตอบสนองโดยใช้วิธีการหาดัชนีชีวภาพในสมองด้วยวิธีต่างๆ อาทิ จากภาพรังสีวินิจฉัย จากการตรวจเลือด จากข้อมูลการตอบสนองในระดับพันธุกรรม ซึ่งข้อมูลทั้งหมดเหล่านี้จะนำมาพัฒนาให้เป็นแบบอย่างในการใช้ชีวิตที่สอดคล้องกับสังคมไทยเพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม รวมไปถึงดูแลรักษาตนเองและการลดภาระของครอบครัวในการดูแลผู้สูงอายุของประเทศ